BrettspielWelt

Säulen der Erde (De Kathedraal) - Handleiding

Spelvoorbereiding

Met /join kunnen 2-4 spelers in het spel stappen. Met /start begint het spel. In plaats hiervan kun je ook de Spel tool gebruiken!

Het spel

Die Säulen der Erde is een strategisch bordspel met omvangrijke regels. Hier wordt alleen een korte handleiding gegeven voor de online versie. Deze handleiding is zeker niet volledig, maar moet de interface vooral verduidelijken. De originele (Duitstalige) regels kunnen als pdf-bestand gedownload worden van de site van de uitgever van het spel.

De spelers representeren de meesterbouwers die de grootste kathedralen van de Middeleeuwen willen bouwen. Daarvoor moeten zij hun arbeiders effectief verdelen, gekwalificeerde handwerkers inhuren en ook de geestelijke en wereldlijke machtshebbers moeten niet verwaarloosd worden. Alleen wie genoeg werk in het bouwen van de kathedraal stopt zal aan het eind van het spel genoeg punten kunnen binnenhalen om de winst te pakken.

Het Speelbord

1. Bisschopszetel
2. Wolweverij
3. Kingsbridge
4. Priorij van Kingsbridge (Priorei)
5. Bos / steengroeve / grindgroeve (Wald / Steinbruch / Kiesgrube)
6. Koninklijk hof
7. Shiring
8. Burcht van Shiring
9. Grondstoffenmarkt van Kingsbridge
10. Kathedraal
11. Overzicht van de gebeurtenissen
12. Prijslijst van de bouwmeester (Kostenleiste)
13. Spelersoverzicht

In het rechter deel van het spelersoverzicht zie je je eigen handwerkers. Klik op het spelersoverzicht om het venster te zien met al je handwerkers.

In het linker gedeelte zie je eerste de spelersnaam en eventueel ook het startspelerssymbool (het zwarte zakje). Daaronder zie je links in de spitsboog het aantal punten en rechts daarnaast de hoeveelheid goudstukken. Daaronder zie je de aantallen grondstoffen: zand (wit), hout (bruin), steen (grijs) en metaal (blauw). In de onderste rij worden het aantal voordeelkaarten getoond en ernaast de beschikbare hoeveelheid arbeiders.

Spelverloop

Het spel verloopt over zes ronden, waarvan elke uit drie fasen bestaat.

Elke speler krijgt aan het begin van het spel:

• drie bouwmeesters
• twaalf arbeiders
• twee winstpunten
• drie handwerkers: een mortelmenger, een steenhouwer en een meubelmaker
• de startspeler krijgt 20 goudstukken, de volgende spelers telkens één goudstuk meer (speler 2 krijgt dus 21, speler 3 krijgt 22 en speler 4 krijgt 23 goudstukken)

Fase 1

In de eerste fase worden handwerkers en grondstofkaarten (Baustoffkarten) uitgekozen.

Elke ronde staan twee handwerkers en zeven grondstofkaarten ter beschikking. De grondstofkaarten zijn er in de soorten Grindgroeve (Kies) voor zand, Bos (Wald) voor hout en Steengroeve (Stein) voor steen.

Om een grondstofkaart te nemen moet je het vereiste aantal arbeiders (linksboven op de kaart) beschikbaar kunnen stellen. Heb je niet genoeg arbeiders, dan moet je je keuze aanpassen of passen.
Als je één van de beide kaarten met handwerkers wilt nemen moet je de vereiste hoeveelheid goudstukken (linksboven op de kaart) kunnen betalen. Aangezien je maximaal vijf handwerkers in dienst mag hebben krijg je na het verwerven van een zesde handwerker een dialoogvenster te zien, waarin je één van je handwerkers kunt uitkiezen en moet afgeven. Dit mag ook de net verworven handwerker zijn.

Als je aan de beurt bent (als Aktive Spieler) kies je een kaart uit en bevestig je je keuze door op de "nemen" ("Nehmen" in de afbeelding) knop te klikken. De andere spelers volgen om beurten. Als je geen kaart meer wilt of kunt nemen beëindig je je beurt door op de "passen" knop te klikken. Alle arbeiders die je niet hebt ingezet komen nu in de wolweverij, waar ze later voor inkomsten gaan zorgen. Fase 1 eindigt als alle kaarten vergeven zijn of als alle spelers hebben gepast.

Fase II

In de tweede fase worden de bouwmeesters van alle spelers verdeeld. Alle bouwmeesters worden door elkaar geschud en één voor één wordt er een willekeurige bouwmeester getrokken. Elke ronde mag de startspeler een getrokken bouwmeester afwijzen; deze komt bij de resterende bouwmeesters terug en kan later weer getrokken worden.

Een getrokken bouwmeester mag nu door zijn eigenaar met drag en drop verplaatst worden naar de volgende plekken op het speelbord:

• Bisschopszetel - bescherming voor gebeurtenis
• Kingsbridge - voordeelkaart nemen
• Priorij van Kingsbridge - winstpunten
• Koninklijk hof - vrijstelling van belasting / metaal
• Shiring - handwerker verwerven
• Burcht van Shiring - twee arbeiders voor de volgende ronde
• Grondstoffenmarkt van Kingsbridge
• Kathedraal - volgende startspeler

Elke mogelijke plek op het bord waar een bouwmeester kan worden geplaatst wordt door een knop gemarkeerd.

De kosten voor het plaatsen van een bouwmeester is afhankelijk van het moment van inzetten:

Het inzetten van de eerste bouwmeester die is getrokken (voor zover deze niet door de startspeler afgewezen en teruggelegd is) kost zeven goudstukken. Als de eigenaar van de bouwmeester dit niet wil of kan betalen dan mag de bouwmeester gratis op de prijslijst op het veld naast de 7 worden gezet. De volgende getrokken bouwmeester kost 6 goudstukken om deze op het speelbord te plaatsen, de volgende vijf, etc. Vanaf de achtste bouwmeester is het plaatsen op het speelbord gratis.
Als alle bouwmeester getrokken zijn worden de bouwmeesters die op de prijslijst zijn "geparkeerd" ingezet. Beginnend bij het duurste veld worden deze door de eigenaren over het speelbord verdeeld.

Fase III

In de derde fase worden de acties op het speelbord uitgevoerd. Hierbij wordt de weg gevolgd.

Gebeurtenissen

Aan het begin van fase III wordt er een gebeurteniskaart getrokken. Gebeurtenissen tellen altijd voor alle spelers. Er zijn positieve en negatieve gebeurtenissen. Alleen de speler die een bouwmeester bij de bisschop heeft geplaatst of de bijbehorende voordeelkaart bezit kan zich daartegen beschermen (zie volgende alinea).

Bisschopszetel

Als je een bouwmeester bij de bisschopszetel hebt geplaatst kun je kiezen of je je deze ronde tegen de (negatieve) gebeurtenis wilt beschermen of een willekeurige grondstof van de grondstoffenmarkt wilt nemen.

Om je te beschermen tegen de gebeurtenis klik je op "Bescherming" ("Schutz" in de afbeelding), om een grondstof te nemen klik je op "Grondstof" ("Rohstoff" in de afbeelding). Als je voor de grondstof kiest, klik je daarna nog op de gewenste grondstof. Zolang je nog niet met "OK" hebt bevestigd kun je je keuze nog wijzigen.

Wolweverij

Elke speler krijgt voor elke arbeider die aan het einde van fase I in de wolweverij is geplaatst één goudstuk. Een speler kan echter nooit meer dan 30 goudstukken hebben. Eventuele overschotten komen te vervallen.

Kingsbridge

In Kingsbridge liggen twee voordeelkaarten open. Om er één uit te kiezen moet je je bouwmeester op het veld onder de betreffende kaart zetten.

Er zijn drie soorten voordeelkaarten:

Deze kaarten werken tot het eind van het spel.

Deze kaarten mogen slechts eenmalig worden gebruikt. De eigenaar bepaalt echter het tijdstip waarop. Na het gebruiken van de kaart gaat deze uit het spel.

Deze kaarten werken eenmalig en direct, deze worden dus bij het verkrijgen ervan meteen actief en gaan daarna uit het spel.

Let op:: Voor de laatste (zesde) ronde worden altijd de beide voordeelkaarten Je krijgt direct 1 metaal en Je krijgt direct 1 steen en 1 hout opengelegd.

Priorij

Als je een bouwmeester op het eerste veld van de priorei hebt geplaatst krijg je daarvoor twee winstpunten, de bouwmeester op het tweede veld wordt beloond met één winstpunt.

Grondstof velden

Alle spelers ontvangen nu hun grondstoffen voor de in fase I gekozen grondstofkaarten.

Koninklijk hof

Als het koninklijk hof wordt geactiveerd worden de belastingen voor deze ronde bepaald. De hoogte van de belastingen kan 2/3/4/5 goudstukken bedragen, waarbij 3 en 4 dubbel zo waarschijnlijk zijn als 2 en 5 (oftewel een dobbelsteen met de waarden 2, 3, 3, 4, 4, 5).

Als je een bouwmeester op het koninklijk hof hebt geplaatst hoef je geen belasting te betalen. De speler die als eerste een bouwmeester bij de koning heeft geplaatst (dus op het enkele veld naast de koning) krijgt voor zijn trouw daarnaast één metaal.

Shiring

In Shiring gaan nu de beide handwerkers naar hun nieuwe eigenaren. In tegenstelling tot fase I hoeven de handwerkers hier niet betaald te worden.

Burcht van Shiring

Je krijgt twee extra (grijze) arbeiders. Deze mogen in de volgende ronde - net als je eigen - of gebruikt worden om grondstoffen te verkrijgen of in de wolweverij. Aan het einde van de (volgende) ronde geef je de extra arbeiders weer af.

Grondstoffenmarkt van Kingsbridge

Alleen als je een bouwmeester op de grondstoffenmarkt hebt geplaatst mag je daar handelen! Van links naar rechts mogen de eigenaren van de bouwmeesters telkens één keer handelen. Je mag dus vaker handelen.

Voor de handel op de grondstoffenmarkt geldt:

• per keer handelen mag je één soort grondstof kopen of verkopen
• je mag een willekeurige hoeveelheid grondstoffen verkopen
• je mag maximaal zoveel grondstoffen kopen als dat er voorradig zijn op de markt (maximaal vier aan het begin van een ronde) en je moet uiteraard voldoende goudstukken hebben
• Metaal kan alleen verkocht worden
• De prijzen voor zowel het kopen als verkopen van de grondstoffen zijn 2/3/4/5 goudstukken voor zand/hout/steen/metaal

Eerst kies je of je wilt kopen ("kaufen" in de afbeelding) of wilt verkopen ("verkaufen" in de afbeelding). Daarna klik je op de gewenste grondstof, bepaal je het aantal ("anzahl" in de afbeelding) die je wilt (ver)kopen en bevestig je de transactie met de knop "uitvoeren" ("ausführen" in de afbeelding). Wil of kun je niet verder handelen dan verlaat je het scherm met de knop "verlaten" ("verlassen" in de afbeelding).

Let op: het is niet toegestaan in één ronde dezelfde grondstof te kopen en weer te verkopen, zodat je grondstoffen achterhoudt voor je medespelers!

Kathedraal

De speler die een bouwmeester bij de kathedraal heeft geplaatst wordt in de volgende ronde startspeler. Als er geen bouwmeester staat dan wisselt de startspeler met de klok mee.

Nu bouwen alle spelers met behulp van hun handwerkers en grondstoffen mee aan de kathedraal.

De details op de handwerkerskaarten betekenen van links naar rechts:

• de benodigde grondstofsoort
• de capaciteit van de handwerker (hoe vaak deze per ronde de grondstoffen kan verwerken)
• Soort (winstpunten of goudstukken) en aantal van de opbrengst

In het voorbeeld kan de steenhouwer (Steinmetz) dus maximaal 4 keer twee stenen omzetten in één winstpunt, hij kan dus maximaal acht stenen omzetten in vier winstpunten.

Elke speler bepaalt nu welke handwerker welke grondstoffen gaat omzetten om daarmee winstpunten of goudstukken te verkrijgen. Daarvoor sleep je de bijbehorende grondstoffen van het pakhuis (Lager) naar de gewenste kaart. In het voorbeeld links liggen er al twee hout bij de meubelmaker (Schreiner) en twee stenen bij de steenhouwer (Steinmetz). Hier kunnen ook nog de twee resterende hout naar de meubelmaker worden verplaatst.

De handwerkers worden achter elkaar afgehandeld, zodat je bijvoorbeeld nog de goudstukken voor de gereedschapsmaker (Werkzeugmacher) krijgt en daarna het metaal kan laten verwerken door een andere handwerker. De goudsmid (Goldschmied) kan ook de door de gereedschapsmaker (Werkzeugmacher) en/of Schrijnwerker (Schreiner) verkregen goudstukken direct weer verwerken. Het aantal goudstukken wordt in dit geval dubbel getoond: eerst de goudstukken inclusief de verwachte opbrengsten en tussen haakjes de verwachte opbrengsten.

Aan het einde van een ronde mag je nooit meer dan vijf grondstoffen in je pakhuis opslaan. Als je er meer dan vijf hebt, moet je de overtollige grondstoffen naar het vakje "abgeben" slepen.

Als je alle grondstoffen op de gewenste plaats hebt liggen bevestig je je bouwactie met de "bouwen" knop ("bauen" in de afbeelding).

Let op: als je een foutsignaal (geluid) krijgt als je op de "bouwen" knop klikt, dan moet je het volgende controleren:

• niet meer dan vijf grondstoffen in het pakhuis?
• de juiste grondstoffen op de handwerkers?
• te veel grondstoffen op de handwerkers (let op de capaciteit van de handwerker)?

Speleinde

Elke ronde wordt een deel van de kathedraal gebouwd. Het spel eindigt na de zesde ronde als de kathedraal voltooid is. De speler meet de meeste winstpunten wint het spel. Bij een gelijke stand wint de speler met de meeste goudstukken.

Opties

dm

Van alle spelers komen er slechts twee bouwmeesters getrokken. Vervolgens wordt fase 2 op de normale manier gespeeld totdat alle spelers deze twee bouwmeesters op een plaats op het bord zijn gezet, oftewel totdat er gen bouwmeesters meer zijn en de prijslijst leeg is. Vervolgens mag elke speler zijn derde bouwmeester gratis plaatsen. Dit gebeurt in de omgekeerde volgorde waarin spelers als eerste hun bouwmeester op het bord hebben geplaatst. Dit houdt in dat de speler die als laatste zijn eerste bouwmeester geplaatst heeft nu als eerste zijn derde mag plaatsen. De andere spelers volgen dan totdat de speler die als eerste zijn eerste bouwmeester heeft geplaatst, zijn derde bouwmeester dus als laatste heeft geplaatst.

Bijzonderheid: als de gebeurtenis heeft plaatsgevonden waarbij elke speler in de volgende ronde slechts twee bouwmeesters mag plaatsen wordt de tweede bouwmeester van elke speler voor deze ronde uit het spel gelaten (tenzij je een bescherming hebt tegen de gebeurtenis uiteraard). De volgorde waarop de laatste bouwmeester van elke speler wordt geplaatst is dus gelijk als hier beschreven.

Tips

Bijzondere functies van de handwerkers

Van de drie soorten handwerkers mortelmenger, steenhouwer en meubelmaker heb je er in het begin telkens één. Achter de namen van deze handwerkers staat een uitroepteken. Dit houdt in dat deze een bijzondere functie hebben waar je tijdens het spelen op moet letten:

• zonder mortelmenger kan je eigen metselaar geen winstpunten behalen!
• zonder steenhouwer kun je geen stenen verkopen!
• zonder meubelmaker kun je geen hout kopen!

Je moet dus goed afwegen welke handwerkers je gedurende het spel afgeeft, aangezien je er maar vijf in dienst hebben.

Gebeurtenis handwerkerscapaciteit

In het spel is er een gebeurtenis waarbij de spelers de capaciteit van één handwerker kunnen verhogen met één. Op BSW verschijnt bij deze gebeurtenis op één van de handwerkers een symbool van een hamer. Dit symbool kan worden versleept naar de handwerker die meer moet gaan produceren.

Daarbij moet je er op letten dat je noch de klokkengieter noch de orgelbouwer kunt kiezen. Daarnaast hebben de gereedschapsmaker en de staticus niet een bepaalde capaciteit, die leveren een vaste hoeveelheid opbrengsten op die dus ook niet verhoogd kunnen worden.

Insolventie

In de loop van het spel kan het gebeuren dat iemand niet genoeg goudstukken heeft om aan zijn verplichtingen te voldoen (door belasting of een gebeurtenis). In dit geval betaalt hij net zoveel goudstukken als hij nog heeft; voor de rest worden er winstpunten afgetrokken, waarbij voor elk winstpunt er twee goudstukken worden uitgekeerd. Hierbij wordt er wel afgerond. Een restschuld van bijvoorbeeld 3 goudstukken kost slechts één winstpunt.

FAQ

• Ik kan geen grondstofkaart nemen -> niet meer genoeg arbeiders in voorraad?
• Ik kan geen handwerkerskaart nemen -> niet genoeg goudstukken in voorraad?
• Ik kan geen bouwmeester plaatsen -> niet genoeg goudstukken in voorraad?
• Ik kan een bepaalde grondstofsoort niet op de markt verkopen -> dezelfde soort grondstof al eerder deze ronde ingekocht?
• Ik heb bij het verkopen of het bouwen te weinig goudstukken gekregen -> is de limiet van 30 goudstukken bereikt?
• Waarom mag mijn tegenstander zes handwerkers hebben? -> bezit hij de voordeelskaart 6 handwerkers?

Handwerkersfase

Runde	Handwerkers	Handelswaren					Capaciteit	Opbrengst
		Zand	Hout	Steen	Goud	Metaal		Overwinningspunten	Goud
1	Metselaar	0	0	1	0	0	2	1	0
	Mortelmenger	2	0	0	0	0	3	1	0
	Schrijner	0	1	0	0	0	2	0	4
	Gereedschapsmaker	0	0	0	0	(1)	(1)	0	2
2	Metselaar	0	0	1	0	0	3	1	0
	Staticus	0	0	0	0	0	(1)	1	0
	Pottenbakker	1	0	0	0	0	2	1	0
	Timmerman	0	1	0	0	0	2	1	0
3	Beeldhouwer	0	0	1	0	0	1	2	0
	Metselaar	0	0	1	0	0	4	1	0
	Pottenbakker	1	0	0	0	0	3	1	0
	Timmerman	0	1	0	0	0	3	1	0
4	Beeldhouwer	0	0	1	0	0	2	2	0
	Glasblazer	1	0	0	0	1	1	3	0
	Metselaar	0	0	1	0	0	5	1	0
	Timmerman	0	1	0	0	0	4	1	0
5	Beeldhouwer	0	0	1	0	0	3	2	0
	Glasblazer	1	0	0	0	1	2	3	0
	Goudsmid	0	0	0	0	3	6	1	0
	Timmerman	0	1	0	0	0	5	1	0
6	Beeldhouwer	0	0	1	0	0	4	2	0
	Klokkengieter	0	0	0	0	1	2	4	0
	Goudsmid	0	0	0	3	0	8	1	0
	Orgelbouwer	0	1	0	0	1	1	6	0